Cezary Wojciech Rudolf HALLER (nr krzyża: 7299)

Urodził się 17 IV 1875 r. w majątku Jurczyce k. Skawiny jako syn Henryka i Olgi z domu Tretter, był bratem generała Józefa Hallera.

Wykształcenie: był absolwentem Technicznej Akademii Wojskowej w Wiedniu.

Po ukończeniu szkoły wojskowej służył jako oficer zawodowy w armii austro-węgierskiej. Był przydzielony m.in. w stopniu porucznika (Oberleutenant, nominacja 1 V 1900 r.) do jednostki saperów w Krakowie (9 Pionier Batallion), jednocześnie pełnił obowiązki adiutanta w tamtejszym Inspektoracie Pionierów. Ze służby wojskowej zrezygnował przed 1908 r. Gospodarował w rodzinnym majątku w Jurczycach k. Skawiny. W 1911 r. został wybrany posłem do parlamentu austro-węgierskiego w Wiedniu z ramienia konserwatystów. W Radzie Państwa (niższej izbie parlamentu austro-węgierskiego) występował kilkakrotnie w obronie praw ludności polskiej na Śląsku Cieszyńskim.

W momencie wybuchu wojny polsko-czechosłowackiej w styczniu 1919 r. był oficerem 12 Pułku Piechoty z Wadowic. Na rozkaz Okręgu Generalnego w Krakowie zebrał dostępne oddziały i wyruszył by zabezpieczyć nimi niebroniony z powodu szczupłości sił polskich  na Śląsku Cieszyńskim odcinek między Zebrzydowicami a Cieszynem. 26 stycznia doszło do starcia ze znacznie silniejszymi oddziałami czechosłowackimi. W ich wyniku oddział kapitana Cezarego Hallera został rozbity, a on sam zginął w Kończycach Małych. Starcie to jednak spowodowało przerwanie operacji zaczepnej przeciwnika, który tym samym  nie wykorzystał możliwości otoczenia sił polskich w rejonie Cieszyna przed ich wycofaniem się na linię Wisły.

Cezary Haller został pośmiertnie awansowany do stopnia majora. Pochowany został w Dworach k. Oświęcimia.

Był żonaty, miał dwoje dzieci.

Pośmiertnie odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl. oraz Krzyżem I kl. i Medalem za Obronę Śląska.

Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.24-1796,
Schematismus für das k. u. k. Heer und für k. u. k. Kriegs-Marine für 1903, 1904, 1908, 1909, 1911, 1913, 1914,
Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920, Warszawa 1934, s. 261,
Polski słownik biograficzny, t. 9, kom. red. Kazimierz Lepszy i in., Wrocław i in. 1960-1961, s. 250,
Golec Józef, Bojda Stefania, Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 2, Cieszyn 1995, s. 69-70,

Książnica Cieszyńska. Elektroniczny słownik biograficzny Śląska Cieszyńskiego http://www.slownik.kc-cieszyn.pl/index.php/online,591/ [dostęp: 21 VII 2018].

Orderem Virtuti Militari V kl. nadany dekretem Naczelnego Wodza z dnia 17 V 1922 r. (Dz. Pers. nr 20/1922).

Opis czynu w uzasadnieniu wystąpienia o nadanie Virtuti Militari dla Cezarego Hallera (pośmiertnie):

W dniu 23/I 1919 zajęli Czesi Bogumin. DOG Kraków wysłało pod dowództwem kapitana Cezara [sic! - przyp. S.K.] Hallera 3 ad hoc sformowane kompanje celem ochrony koleji Dziedzice – Piotrowice.

Kapitan Haller obsadziwszy kolej na linji Zebrzydowice – Kończyce Mł. stawił jak najzacięższy opór. Jego kompanje atakowane przez przeszło 3 baony zostały nareszcie rozbite i do odwrotu zmuszone. Kapitan Haller rozumiejąc, że opuszczenie linji swej obronnej ułatwi oskrzydlenie grupy własnej pod Cieszynem chciał nieprzyjaciela jak najdłużej powstrzymywać, zachęcając w linji tyralierskiej osobiście żołnierzy do jak najzaciętszego oporu, przy czem ugodzony ośmiokrotnie kulami nieprzyjacielskiemi padł 26/I 1919 o 10 h/rano na polu chwały.

Przez swe zrozumienie taktycznej sytuacji i osobistą waleczność, opuźniła się szybka ofenzywa czeska. Załoga cieszyńska mając przez oddziały kpt. Hallera zabezpieczone prawe skrzydło mogła też do późnej nocy 26/1 pod Cieszynem stawić opór.

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.24-1796