Ryszard Paweł KUNICKI (nr krzyża: 7521)

Urodził się 15 IV 1873 r. w Tyflisie (obecnie Tbilisi) jako syn Czesława, lekarza, uczestnika powstania styczniowego, zesłańca i Heleny z domu Popejko, brat Stanisława (1861-1886), członka I Proletariatu, straconego przez Rosjan.

Wykształcenie: absolwent III Gimnazjum Klasycznego w Warszawie (matura w 1892 r.), studia medyczne na uniwersytetach w Warszawie i Krakowie (dr wszechnauk lekarskich uzyskany w 1899 r.)

Jego rodzina przeprowadziła się do Warszawy w 1878 r. Po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia medyczne na uniwersytecie, jednocześnie angażując się w działalność kółek lewicowych i patriotycznych. Aresztowany w 1894 r., skazany na dwa lata zesłania, który to wyrok zamieniono na banicję z zakazem powrotu w granice Cesarstwa Rosyjskiego. Zamieszkał w Krakowie, gdzie kontynuował studia medyczne oraz działalność polityczną w środowisku socjalistycznym (Polska Partia Socjalistyczna potem Polska Partia Socjal-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego) a także pracę kulturalno-oświatową i patriotyczną. Po ukończeniu studiów odbywał szpitalną praktykę lekarską w Krakowie.

W 1899 r. przeniósł się na Śląsk Cieszyński, zamieszkał najpierw w Łazach, potem w Morawskiej Ostrawie, a od 1902 r. we Frysztacie, z którym był związany do 1920 r. Lekarz kas brackich w Zagłębiu Karwińskim. Wspólnie z żoną Jadwigą należeli do czołowych postaci polskiego ruchu socjalistycznego na Śląsku Cieszyńskim (obok bardzo zasłużonego dla idei legionowej Tadeusza Regera). Obok pracy zawodowej i politycznej zaangażowany w obronę polskich interesów narodowych. Działał w Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego, a od 1908 r., tj od momentu powstania, w Robotniczym Stowarzyszeniu Kulturalno-Oświatowym „Siła”. Występował w obronie równouprawnienia językowego oraz tworzenia polskich szkół (m.in. przyczynił się do założenia Polskiego Gimnazjum Realnego im. Juliusza Słowackiego w Orłowej w 1909 r.). W kadencji 1907-1911 posłem do parlamentu austro-węgierskiego w Wiedniu.

W 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. Początkowo był komisarzem wojskowym w Miechowie, a od września 1914 r. lekarzem 2 Dywizjonu Artylerii Legionów Polskich. W połowie 1915 r. powierzono mu obowiązki naczelnego lekarza 1 Pułku Artylerii Legionów Polskich. 26 V 1915 r. mianowany został porucznikiem lekarzem, a 28 II 1916 r. – kapitanem. Po kryzysie przysięgowym przydzielony jako lekarz do szpitala wojskowego w Cieszynie. W niepodległej Polsce został zweryfikowany stopniu podpułkownika lekarza.

W momencie powstania Rady Narodowej dla Księstwa Cieszyńskiego, 19 X 1918 r., wszedł w jej skład z ramienia Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. W grudniu 1918 r. powierzono mu funkcję Komisarza Rządowego w Zagłębiu Dąbrowskim, którą sprawował do lutego 1919 r.

Jako przedstawiciel Śląska Cieszyńskiego był posłem na Sejm w latach 1919-1922 (siedmiu polskich kandydatów z tego obszaru dokooptowano w marcu 1919 r. w jego skład z racji braku możliwości przeprowadzenia wyborów). Po podjęciu decyzji o przeprowadzeniu na spornym terytorium plebiscytu. Ryszard Kunicki został przewodniczącym Głównego Komitetu Plebiscytowego w Cieszynie. Po podziale Śląska Cieszyńskiego decyzją Rady Ambasadorów z 28 VII 1920 r. przeniósł się do Krakowa. Od tego roku był członkiem Rady Naczelnej PPS (z partii wystąpił w 1929 r.). Zaangażował się pracę organizujących się kas chorych i jako lekarz i jako organizator struktur (m.in. przewodniczący i lekarz naczelny Okręgowego Związku Kas Chorych). Od 1932 r. naczelny lekarz Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi, a od 1935 r. w Krakowie. Przed II wojną światową mieszkał w Warszawie i był pracownikiem kontraktowym w Departamencie Służby Zdrowia Ministerstwa Opieki Społecznej.

Okres wojny spędził w Warszawie. Po Powstaniu Warszawskim znalazł się w obozie przejściowym w Pruszkowie, skąd udało mu się wydostać do Krakowa. Po jej zakończeniu pełnił obowiązki naczelnego lekarza Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi. Od 1951 r. był redaktorem naczelnym redakcji czasopism w Państwowych Zakładach Wydawnictw Lekarskich. Po 1945 r. należał do Polskiej Partii Socjalistycznej, a po jej zjednoczeniu z Polską Partią Robotniczą był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w latach 1948-1957.

Zmarł 23 II 1960 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym.

Był żonaty, miał troje dzieci.

Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl. Orderem Odrodzenia Polski IV kl., Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi (nadanym w 1947 r.), a także Krzyżem Czerwonego Krzyża „Patriae Humanitati”.

Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Akt Personalnych, sygn. AP 15407,
Kolekcja Krzyża i Medalu Niepodległości, sygn. KN 2 VIII 1931 r.,

Polski słownik biograficzny, t. 16, kom. red. Bogusław Leśnodorski i in. Wrocław i in. 1971, s. 192-194,

Śląski słownik biograficzny, t. I, pod red. Jana Kantyki i Władysława Zielińskiego, Katowice 1977, s. 143-145,

Golec Józef, Bojda Stefania, Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 172,

Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska, t. 2, red. nauk. Alfred Puzio, Katowice 1995, s. 142-143,

Biografický slovník Slezska a severní Moravy, seš. 4,  věd. red. Milan Myška, Opava,  Ostrava 1995, s. 75-77,

Cygan Wiktor Krzysztof, Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich, t. 1, Warszawa 1992, s. 57-59,

Snoch Bogdan, Górnośląski leksykon biograficzny, wyd. 2 (uzup. i rozsz.), Katowice 2004, s. 191-192,

Majewski Piotr, Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939: słownik biograficzny, t. 3, Warszawa 2005, s. 275-277,

Cygan Wiktor Krzysztof, Oficerowie Legionów Polskich: słownik biograficzny, t. II G-K, Warszawa 2006, s. 336-339,

Zahradnik Stanisław, Polacy z Zaolzia w najwyższych organach ustawodawczych Czechosłowacji, Republiki Czeskiej i Polski 1919-2010: przyczynek do biografii i działalności, Czeski Cieszyn 2011, s. 10, 105,

Książnica Cieszyńska. Elektroniczny słownik biograficzny Śląska Cieszyńskiego http://www.slownik.kc-cieszyn.pl/index.php/online,591/ [dostęp: 21 VII 2018].

Książnica Cieszyńska. Cieszyńscy legioniści (wirtualna wystawa) http://legionisci.kc-cieszyn.pl/index.php/content,622/ [dostęp: 21 VIII 2018].

Wniosek o nadanie Orderu Virtuti Militari dla Ryszarda Kunickiego nie zachował się w zbiorach CAW.