Jan CHUDOBA (nr krzyża: 6303)

Urodził się 12 III 1894 r. w Suchej Górnej jako syn Karola i Heleny z domu Taraba.

Wykształcenie: ukończył szkołę powszechną w Błędowicach Dolnych, a także do 1914 r. sześć klas szkoły realnej w Cieszynie, zdał maturę wojenną w 1916 r.

Od 1910 r. był członkiem tajnego stowarzyszenia młodzieży „Jedność”, miał pseudonim „Wallenrod”, w latach 1913–1914 był ostatnim prezesem tej organizacji.

29 VIII 1914 r. wstąpił ochotniczo do Legionu Śląskiego, a następnie został wcielony do 2 kompanii I batalionu 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich. Od 7 III do 25 V 1915 r. przebywał na leczeniu w szpitalu w Siedmiogrodzie, a potem 1 VI 1915 r. przydzielony został do 3 kompanii 4 Pułku Piechoty Legionów Polskich, awansował kolejno na kaprala, plutonowego, sierżanta, pełnił obowiązki dowódcy sekcji, potem plutonu. Po kryzysie przysięgowym (odmówił złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro-Węgier) jako poddany austriacki wcielony do armii austro-węgierskiej do 16 Pułku Strzelców. Od 16 IX 1917 r. najpierw w kompanii zapasowej, potem na froncie jako sierżant, dowódca plutonu, od 18 VIII 1918 r. instruktor w kadrze pułku w Opawie. Skierowany do szkoły oficerów rezerwy w Opawie, przebywał w niej w okresie od 5 IX do 30 X 1918 r.

Od 1 XI 1918 r. w Wojsku Polskim, służył w stopniu sierżanta w Pułku Piechoty Ziemi Cieszyńskiej, 4 XI 1918 r. otrzymał awans na chorążego. Od 12 XII 1918 r. adiutant komendanta placu w Bielsku podpułkownika Leona Krakówki. Przeniesiony do 12 Pułku Piechoty, służył jako dowódca plutonu w kompanii porucznika Jana Hajosta. W styczniu 1919 r. brał udział w walkach z wojskami czechosłowackimi, m. in. pod Skoczowem i w Simoradzu. Od października 1919 r. urlopowany na czas akcji plebiscytowej na Śląsku Cieszyńskim. Działał w Tajnej Organizacji Wojskowej, do której ochotniczo wstąpił. Był dowódcą plutonu w cieszyńskiej kompanii kapitana Jerzego Szczurka i brał udział w przygotowaniach do plebiscytu na Śląsku Cieszyńskim. Od 18 VIII 1920 r. przydzielony do batalionu ochotniczego Ziemi Cieszyńskiej, który został włączony (jako batalion zapasowy) do 4 Pułku Strzelców Podhalańskich. Po weryfikacji stopni 21 XII 1920 r. mianowany na stopień porucznika – ze starszeństwem z dnia 1 VI 1919 r. Zdemobilizowany 24 X 1921 r. (przydział mobilizacyjny do 4 Pułku Strzelców Podhalańskich). Ćwiczenia rezerwy odbył w 1925, 1928, 1930 i 1931 r. 16 VIII 1928 r. złożył egzamin na stopień kapitana z wynikiem dobrym. Opinia dowódcy batalionu: Stały charakter, dobry dowódca plutonu, dobry instruktor, strzela sam bardzo dobrze. Jest pod każdym względem bardzo dobrym oficerem. Na podstawie orzeczenia lekarskiego z dnia 31 XII 1931 r. został uznany za zdolnego tylko do służby w pospolitym ruszeniu. Pracował w służbie celnej, na różnych stanowiskach w: Cieszynie, Mysłowicach (w 1928 r. był asesorem celnym), Bytomiu, Bielsku, Warszawie. Przed wojną był naczelnikiem Wydziału Celnego w Dyrekcji Ceł we Lwowie.

W sierpniu 1939 r. nie został zmobilizowany. Podczas okupacji przebywał w Krakowie. W 1944 r. przeniósł się do Trzyńca, gdzie przebywała jego żona i syn (mieszkali u teściów). Do pracy dojeżdżał do Cieszyna, gdzie pracował w fabryce Rohn – Zieliński pod zarządem niemieckim jako nawijacz statorów.

Po II wojnie światowej zatrudniony na stanowisku kierownika Urzędu Celnego w Cieszynie. Ponadto z polecenia Ministerstwa Skarbu organizował administrację celną na Śląsku Cieszyńskim. Przeniesiony na emeryturę został z dniem 30 IX 1952 r.

Zmarł 15 IX 1976 r., pochowany jest na Cmentarzu Ewangelickim w Cieszynie.

Był żonaty, miał jedno dziecko.

Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. Brązowym i Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę oraz Odznaką Za Obronę Śląska Cieszyńskiego. Po II wojnie światowej odznaczony na wniosek władz koła ZBoWiD w Cieszynie Orderem Odrodzenia Polski V kl. (1974) i Śląskim Krzyżem Powstańczym (1973).

   
Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Akt Personalnych, sygn. I.481.C.2873,
CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.59-4940,

ZBoWiD, akta nr 2144 Okręgu Katowice z 31 III 1969 r., nr 1986/3 z 15 IX 1976 r., Koło w Cieszynie,

Jahresbericht der k k Erzh. Friedrich Realschule in Teschen am schlusse des Schuljahres 1915/1916, s 10,

Buława Edward, Egzamin wobec Polski, Cieszyn 1998, s. 177,

Długajczyk Edward, Tajna konspiracja wojskowa na Śląsku Cieszyńskim w latach 1919-1920, Katowice 2005, s 217,

Książnica Cieszyńska. Elektroniczny słownik biograficzny Śląska Cieszyńskiego http://www.slownik.kc-cieszyn.pl/index.php/online,591/ [dostęp: 21 VII 2018].

Order Virtuti Militari V kl. nadany dekretem Naczelnego Wodza L 13389 z dnia 17 V 1922 r. (Dz. Pers. nr 2/1923).

Zachowały się dwa wnioski o nadanie Orderu Virtuti Militari Janowi Chudobie, oba z okresu służby w Legionach.

Wniosek wystawiony za czyn podczas służby w kompanii technicznej 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich:

Dnia 1/II 15 r. star. szeregowiec Jan Chudoba zgłasza się na wezwanie Dcy pułku jako ochotnik i wraz z kapralem Gronkowskim Michałem przedostaje się na tyły nieprzyjacielskie aż do Delatyna, gdzie śledzi siły, rozlokowanie oddziałów i stanowiska artyleryi. Wykryty przez Moskali, ścigany i gęsto ostrzeliwany, przedostaje się z powrotem do Rafajłowej z ważnemi meldunkami. Ofiarowaną mu za świetny wywiad nagrodę w sumie 300 K odrzucił. Pozatem brał udział prawie we wszystkich walkach, które stoczył 3 p.p. Leg. Pol.

Wniosek wystawiony za czyny dokonane w czasie służby w 4 kompanii 4 Pułku Piechoty Legionów Polskich:

Po cofnięciu się npl. po tak nieudanym ataku na nasze pozycye pod Korzyszczami w październiku [1]915 r. kpr. Chudoba ochotniczo bierze udział w patrolu pościgowym. Patrol ten dociera do cofającego się taboru artyleryjskiego i atakuje go. Kpr. Chudoba jako ubezpieczenie boczne okrąża npl. zachodząc z tyłu [i – przyp. S.K.] przyczyniając się [w ten sposób – przyp. S.K.] do zabrania 2 oficerów i kilkudziesięciu jeńców, koni oraz sprzętu artyleryjskiego. Odznaczony med. wal. II kl. [austriackim Medalem Waleczności – przyp. S.K.]

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.59-4940