Wawrzyniec WARYAS/WARJAS (nr krzyża: 7452)
Urodził się 14 V 1891 r. w Delastowicach w powiecie dąbrowskim (k. Tarnowa) jako syn Kazimierza i Marii z domu Bogacz.
Wykształcenie: ukończył naukę w czteroklasowej szkole ludowej w Szczucinie (1900-1905) oraz dwie klasy szkoły wydziałowej w Morawskiej Ostrawie (1910-1911).
W młodości działał w Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego oraz w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” (w latach 1909-1914). Po przybyciu w okolice Morawskiej Ostrawy w poszukiwaniu pracy zdobył zawód ślusarza kolejowego i pracował w warsztatach kolei austriackich.
Po wybuchu I wojny światowej wstąpił 1 IX 1914 r. do Legionu Śląskiego w Cieszynie, a z nim wcielony został do 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich. W lutym 1918 r. uczestniczył w przebiciu się oddziałów pułkownika Józefa Hallera na rosyjską stronę frontu. Po połączeniu się z II Korpusem Polskim w Rosji otrzymał przydział do 14 Pułku Strzelców. Uczestniczył w bitwie z wojskami niemieckimi pod Kaniowem 11 V 1918 r. Dostał się do niewoli, lecz zbiegł w czasie transportu do obozu jenieckiego. Ukrywał się, lecz został rozpoznany i, jako poddany austriacki, wcielony do armii austro-węgierskiej. Trafił na front włoski, a po załamaniu się morale armii monarchii habsburskiej powrócił na ziemie polskie. Wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do 1 Pułku Kolejowego w Krakowie. Tu został włączony do załogi pociągu pancernego „Marszałek Pierwszy” jako jego maszynista. W tej roli uczestniczył w wojnach o granice. Zdemobilizowany został w 1921 r. w stopniu starszego sierżanta. Podjął pracę maszynisty PKP w Dziedzicach, gdzie zamieszkał. Pełnił tam funkcję prezesa koła Związku Legionistów Polskich.
W czasie II wojny światowej został w listopadzie 1939 r. aresztowany przez Niemców i umieszczony w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu. W lutym 1945 r. trafił do obozu w Bergen-Belsen, gdzie 28 lutego tego roku zakończył życie.
Był żonaty, miał troje dzieci.
Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości oraz odznakami: II Brygady Legionów i Krzyżem Kaniowskim.
Wybrana bibliografia:
Wykształcenie: ukończył naukę w czteroklasowej szkole ludowej w Szczucinie (1900-1905) oraz dwie klasy szkoły wydziałowej w Morawskiej Ostrawie (1910-1911).
W młodości działał w Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego oraz w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” (w latach 1909-1914). Po przybyciu w okolice Morawskiej Ostrawy w poszukiwaniu pracy zdobył zawód ślusarza kolejowego i pracował w warsztatach kolei austriackich.
Po wybuchu I wojny światowej wstąpił 1 IX 1914 r. do Legionu Śląskiego w Cieszynie, a z nim wcielony został do 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich. W lutym 1918 r. uczestniczył w przebiciu się oddziałów pułkownika Józefa Hallera na rosyjską stronę frontu. Po połączeniu się z II Korpusem Polskim w Rosji otrzymał przydział do 14 Pułku Strzelców. Uczestniczył w bitwie z wojskami niemieckimi pod Kaniowem 11 V 1918 r. Dostał się do niewoli, lecz zbiegł w czasie transportu do obozu jenieckiego. Ukrywał się, lecz został rozpoznany i, jako poddany austriacki, wcielony do armii austro-węgierskiej. Trafił na front włoski, a po załamaniu się morale armii monarchii habsburskiej powrócił na ziemie polskie. Wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do 1 Pułku Kolejowego w Krakowie. Tu został włączony do załogi pociągu pancernego „Marszałek Pierwszy” jako jego maszynista. W tej roli uczestniczył w wojnach o granice. Zdemobilizowany został w 1921 r. w stopniu starszego sierżanta. Podjął pracę maszynisty PKP w Dziedzicach, gdzie zamieszkał. Pełnił tam funkcję prezesa koła Związku Legionistów Polskich.
W czasie II wojny światowej został w listopadzie 1939 r. aresztowany przez Niemców i umieszczony w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu. W lutym 1945 r. trafił do obozu w Bergen-Belsen, gdzie 28 lutego tego roku zakończył życie.
Był żonaty, miał troje dzieci.
Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości oraz odznakami: II Brygady Legionów i Krzyżem Kaniowskim.
Wybrana bibliografia:
CAW, Kolekcja Orderu
Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5895,
Pamiętnik Legionisty,
Stanisław Gajdzica i in. Czechowice-Dziedzice 1997, s. 77-78,
Książnica Cieszyńska. Elektroniczny
słownik biograficzny Śląska Cieszyńskiego
http://www.slownik.kc-cieszyn.pl/index.php/online,591/ [dostęp: 21
VII 2018].
Order Virtuti Militari V kl. nadany
dekretem Naczelnego Wodza L 13390 z dnia 17 V 1922 r. (Dz. Pers. nr
2/1923).
Opis czynu w uzasadnieniu
wystąpienia o nadanie Virtuti Militari dla Wawrzyńca Waryasa:
Kapral Warjas Wawrzyniec
znany jako dobry patrolowiec w październiku 1914 r. w akcji na
Nadwórną z patrolem wywiadowczym wysłany do Nadwornej, przyniósł
obszerne wiadomości potrzebne do dalszej akcji. – Kapral Warjas
osobiście bardzo odważny dokonał kilku efektownych czynów za co
został odznaczony srebrnym medalem I kl.
CAW, Kolekcja Orderu
Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5895
Komentarze
Prześlij komentarz