Józef ĆWIĘKAŁA (nr krzyża: 7657)

Urodził się 31 VII 1896 r. w Żywcu jako syn Marcina, szewca w Cieszynie (Bobrek) i Katarzyny z domu Laburda, brat Franciszka (zob.).

Wykształcenie: ukończył sześć klas Gimnazjum Polskiego w Cieszynie, naukę przerwał z powodu trudnych warunków materialnych rodziny i podjął pracę składacza drukarskiego. Maturę wojenną zdał w Cieszynie 20 V 1917 r.

W 1914 r. wstąpił do Legionu Śląskiego, a z nim do Legionów Polskich (zaliczono do okresu służby czas od 24 VIII 1914 r.). Służył w 3 Pułku Piechoty Legionów (2 kompania „śląska”, potem 8 kompania), był dwukrotnie ranny. Awanse podczas służby w Legionach Polskich: plutonowy – 24 X 1914 r., sierżant - 19 I 1917 r. W czasie bitwy pod Kostiuchnówką, w czasie ofensywy Brusiłowa, 6 VII 1916 r. dostał się do niewoli rosyjskiej, z której zbiegł 20 XII 1916 r. w Kijowie. Przedostał się na drugą stronę frontu, powrócił do służby w szeregach Polskiego Korpusu Posiłkowego. W lutym 1918 r. nie udało mu się przedrzeć z tą formacją na drugą stronę frontu w geście protestu przeciw zapisom pokoju brzeskiego (oddanie chełmszczyzny Ukraińcom). Wkrótce wcielony do armii austro-węgierskiej i skierowany do szkoły oficerskiej. 26 października 1918 r. zgłosił się w Warszawie do służby, skierowany do Dowództwa Brygady Okręgu Włocławskiego. Przydziały w Wojsku Polskim nieznane.

Zmarł na wskutek ran lub choroby nabytej na froncie 5 III 1919 r. w Zamościu w stopniu podporucznika (najprawdopodobniej skutek walk pod Lwowem, źródła nie są tu jednak zgodne).

Pośmiertnie odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, Odznaką 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich, Odznaką II Brygady Legionów Polskich.

Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Akt Personalnych, sygn. I.481.C.7985,
CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5751,
Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920, Warszawa 1934, s. 130,
Buława Edward, Egzamin wobec Polski, Cieszyn 1998, s. 177.

Order Virtuti Militari V kl. nadany dekretem Naczelnego Wodza L 13390 z dnia 17 V 1922 r. (Dz. Pers. nr 2/1923).

Opis czynu w uzasadnieniu wystąpienia o nadanie Virtuti Militari dla Józefa Ćwiękały (pośmiertnie):

W bitwie pod Polską Górą dnia 3. XI. 1915 plut. Ćwiękała Józef na czele trzeciego plutonu 2 komp. w ataku na silną pozycję nplską zręcznym manewrem zdobywa stanowisko kar. masz, który bezzwłocznie kieruje na npla przez co umożliwia zajęcie Polskiej Góry przez drugą kompanię 3 pp.L.

W krwawej bitwie pod Polską Górą, dnia 6 lipca 1916 r. dostaje się do niewoli rosyjskiej, skąd po trzykrotnej próbie [ucieczki – przyp. S.K.] wraca do kraju w r. 1917. Za swe bohaterskie czyny został odznaczony srebrnym med. I i II kl. [odznaczenia austriackie – przyp. S.K.].

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5751

Komentarze