Franciszek Florian BARTECZEK (nr krzyża: 6315)

Urodził się 3 V 1891 r. w Dziećmorowicach jako syn Franciszka i Marii z domu Lankocz.

Wykształcenie: ukończył sześcioklasową szkołę ludową w Dziećmorowicach, szkołę wydziałową w Cieszynie, Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Cieszynie (klasy z polskim językiem wykładowym, matura 1912 r.). 

W latach 1912-1913 odbył służbę wojskową w armii austro-węgierskiej jako jednoroczny ochotnik. Przydzielony do 31 Pułku Strzelców Obrony Krajowej (Landwehr) w Cieszynie, ukończył szkołę oficerów rezerwy z tytułem Kadettaspirant.W roku szkolnym 1913/14 pracował jako nauczyciel w szkole ludowej w Dziećmorowicach.

Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany do 31 Pułku Strzelców (dowódca plutonu w 11 kompanii). Chorążym (pierwszy stopień oficerski w armii austro-węgierskiej) został mianowany 4 VIII 1914 r. Jego jednostkę skierowano na front rosyjski. 28 VIII 1914 r. został ranny w lewe ramię w bitwie pod Lublinem. Z powodu trwałego niedowładu ręki nie był zdolny do służby frontowej. Po wyleczeniu oficer materiałowy 31 Pułku Strzelców. Kolejne awanse w armii austro-węgierskiej: podporucznik – 1 VII 1915 r., porucznik – 1 XI 1917 r.

Uczestnik i jeden z przywódców przewrotu wojskowego w Cieszynie dokonanego przez polskich oficerów w nocy z 31 X na 1 XI 1918 r. W Wojsku Polskim zaliczono mu służbę od 1 XI 1918 r. z przydziałem do Pułku Piechoty Ziemi Cieszyńskiej (późniejszy 10 Pułk Piechoty), w jego szeregach uczestniczył w wojnie z Czechami (formalnie od 23 I do 13 II 1919 r.). W okresie od 14 II do 13 III 1919 r. z pułkiem przeniesiony do Zagłębia Dąbrowskiego. Potem skierowany na front ukraiński i bolszewicki, gdzie pełnił obowiązki oficera prowiantowego i taborowego, a przejściowo także dowódcy II batalionu (1-26 VII 1919 r.). W październiku 1919 r. zdemobilizowany na plebiscyt na Śląsku Cieszyńskim. Działał w Tajnej Organizacji Wojskowej jako dowódca odcinka plebiscytowego, według dokumentów już od 28 VIII 1919 r. do 9 X 1920 r. Od 10 X 1920 r. adiutant komendanta placu i dowódcy garnizonu w Cieszynie kapitana Karola Janeczka. Od 4 V do 31 X 1921 r. wspierał działania III powstania śląskiego. Po demobilizacji, od 1 XI 1921 r. do 14 XII 1922 r., pracował jako nauczyciel w szkole wydziałowej w Cieszynie. Z kolei od 15 XII 1922 r. do 31 VII 1925 r. był kierownikiem sześcioklasowej szkoły powszechnej polskiej i jednoklasowej szkoły powszechnej mniejszości niemieckiej w Leszczynach na Górnym Śląsku (k. Rybnika). Od 10 VIII 1925 r. kierownik siedmioklasowej szkoły powszechnej w Jasienicy. Jako oficer rezerwy posiadał stopień kapitana (ze starszeństwem z dnia 1 VI 1919 r.). W 1938 r. po odzyskaniu przez Polskę Zaolzia administrator gminy rodzinnej Dziećmorowice i komisarz rządowy w Boguminie. 

We wrześniu 1939 r. ewakuowany na wschód znalazł się na terenach pod okupacją sowiecką. Początkowo pracował jako nauczyciel w miejscowości Pnikuta, potem ukrywał się pod przybranym nazwiskiem.

Po zakończeniu II wojny światowej powrócił na Śląsk Cieszyński. W roku szkolnym 1948/49 nauczyciel w szkole w Jasienicy. W 1949 r. przeniesiony na emeryturę. W dalszym ciągu pracował jako księgowy (do 1958 r.).

Zmarł 14 I 1983 r. w Jasienicy i tam został pochowany. 

Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl., Orderem Odrodzenia Polski V kl., Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem za Obronę Śląska II kl., Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, odznakami pamiątkowymi: Orlęta, Gwiazda Przemyśla, Za Wołyń. Po II wojnie światowej otrzymał Śląski Krzyż Powstańczy.

Był żonaty, miał dwoje dzieci.

Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Akt Personalnych, sygn. I.481.B.2623,
CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.24-1801,
Schematismus für das k. u. k. Heer und für k. u. k. Kriegs-Marine für 1914,
Rocznik Oficerski Rezerw 1934, 

Golec Józef, Bojda Stefania, Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 2, Cieszyn 1995, s. 19,

Nadolzie zrywa okowy, pod red. Roberta Danela, Cieszyn 1998, s. 109-110, 
Długajczyk Edward, Polska konspiracja wojskowa na Śląsku Cieszyńskim w latach 1919-1920, Katowice 2005, s. 212-213,

Książnica Cieszyńska. Elektroniczny słownik biograficzny Śląska Cieszyńskiego http://www.slownik.kc-cieszyn.pl/index.php/online,591/ [dostęp: 21 VII 2018].

Order Virtuti Militari V kl. nadany dekretem Naczelnego Wodza z dnia 17 V 1922 r. (Dz. Pers. nr 20/1922).

Opis czynu w uzasadnieniu wystąpienia o nadanie Virtuti Militari dla Franciszka Barteczka: 

Porucznik Franciszek Barteczek był jednym z tych nielicznych oficerów Polaków, którzy w październiku 1918 r. przygotowali zamach na Śląsku Cieszyńskim. W sam wieczór zamachu wyjechał do miejscowości Łąk [Łąki nad Olzą – przyp. S.K.], leżących w pobliżu Cieszyna, by tam sformować z miejscowych czynników oddział, celem opanowania magazynu amunicyi Garnizonu Cieszyńskiego. Akcja ta udała się w zupełności.

Porucznik Barteczek wrócił w nocy do Cieszyna i tu pomagał przy opanowaniu Garnizonu, dzięki czemu Śląsk Cieszyński dostał się w ręce Polaków. Z odebranych Węgrom i Czechom w zagłębiu węglowem [Zagłębiu Karwińskim – przyp. S.K.] koni sformował oddział konnicy, który w utrzymaniu porządku w Cieszynie oddał nieocenione usługi. 

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.24-1801