Józef GÓRKA (nr krzyża: 7431)

Urodził się 8 XII 1894 r. w miejscowości Loděnice w powiecie opawskim jako syn Kacpra i Rozalii z domu Kulczyk.

Wykształcenie: siedmioklasowa szkoła ludowa w Gruszowie (1908), kurs buchalteryjny w Warszawie.

Od 1909 r. pracował w fabryce sody jako pomocnik w ambulatorium chemicznym, zwolnił się by nie musieć należeć do organizacji niemieckich, do czego był nakłaniany w miejscu pracy. Od 1911 r. znalazł zatrudnienie jako praktykant górniczy. Członek drużyny sokolej w Gruszowie od lutego 1911 r.

W chwili wybuchu I wojny światowej wyjechał z drużyną z Gruszowa (w stopniu zastępowego) do Krakowa. Wcielony do 7 kompanii II batalionu 2 Pułku Piechoty Legionów Polskich. Z tym oddziałem przebył kampanię karpacką. Po reorganizacji II Brygady Legionów w Kołomyi w marcu 1915 r. przeniesiony do II batalionu 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich. W tym batalionie walczył w kampaniach bukowińskiej, besarabskiej i wołyńskiej. Po bitwie pod Polską Górą (lipiec 1916 r.) w jego kompanii pozostało zaledwie 8 ludzi. Po wycofaniu z frontu jego oddział przebywał w Warszawie, Zegrzu (przejście pod rozkazy niemieckie), a następnie wraz z Polskim Korpusem Posiłkowym przetransportowany na Bukowinę. Po traktacie brzeskim uczestniczył w przebiciu się na stronę rosyjską, gdzie oddziały dawnej II Brygady połączyły się z II Korpusem Polskim w Rosji. Przydzielony do 13 Pułku Strzelców. Jego oddział kwaterował we wsi Potoki k. Kaniowa, gdzie Niemcy usiłowali go rozbroić nocą z 10 na 11 V 1918 r. Oddział wycofał się do sił głównych i uczestniczył w bitwie pod Kaniowem. Wzięty do niewoli, wywieziony do obozu w Parchim w Meklemburgii, skąd powrócił do Polski w lutym 1919 r.

Wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał pierwszy przydział do Szkoły Podchorążych w Warszawie. W grudniu 1920 r. bezterminowo urlopowany z wojska. Jako urzędnik cywilny zatrudniony od stycznia 1921 r. w Wojskowych Okręgowych Zakładach Gospodarczych w Warszawie (urzędnik XI grupy), gdzie pracował do października tego roku. Od listopada 1921 r. pracował w Wojskowym Więzieniu Śledczym Nr 1 w Warszawie jako księgowy (buchalter). Rozkazem Dowództwa Okręgu Korpusu I z sierpnia 1922 r. został mianowany podoficerem zawodowym i pracował w jako podoficer rachunkowy tamże prawdopodobnie do wybuchu II wojny światowej.

Jego losy w czasie II wojny światowej nie są bliżej znane.

W czasie Powstania Warszawskiego aresztowany i umieszczony w obozie przejściowym w Pruszkowie (Dulag 121). Wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen, gdzie został zarejestrowany 19 IX 1944 r. i oznaczony numerem 101510. Zmarł tuż po wyzwoleniu obozu, 6 V 1945 r.

Był żonaty, miał pięcioro dzieci.

Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Medaille Interalliee de la Victoire (Międzyalianckim Medalem Pamiątkowym Wielkiej Wojny).

Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5776.

ZAO, Matriky, sign. Op XI 17, Metryki chrztów parafii rzymskokatolickiej Neplachovice 1867-1896, Loděnice, k. 86,

Elektroniczna baza danych „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką", http://www.straty.pl/index.php/szukaj-w-bazie [dostęp: 18 VIII 2018].

Order Virtuti Militari V kl. nadany dekretem Naczelnego Wodza L 13390 z dnia 17 V 1922 r. (Dz. Pers. nr 2/1923).

Opis czynu w uzasadnieniu wystąpienia o nadanie Virtuti Militari dla Józefa Górki:

Plutonowy Górka Józef z 7/3 p.p. Leg. dnia 17.VI.1915 w walkach pod Rarańczą przetrzymawszy, na odcinku własnego plutonu, huraganowy ogień artylerji nieprzyjacielskiej dłuższy czas powstrzymywał ogniem karabinowym atak piechoty rosyjskiej, która w końcu w sile jednej komp. wtargnęła do okopów. Plut. Górka nie straciwszy przytomności, z zimną krwią zebrał resztki swego plutonu i śmiałym kontratakiem wyrzucił nieprzyjaciela z okopów zadając mu ciężkie straty w zabitych i wziętych do niewoli. Czynem tym udaremnił wykorzystanie sukcesu przez nieprzyjaciela, a uchronił własne oddziały od utraty pozycyi i strat, jakie ponieść by musiały przy cofaniu [się – przyp. S.K.]. Nieustraszonem męstwem i bohaterskim poświęceniem, wsparł plut. Górka kompanję w krytycznej sytuacji, nie poddając się nastrojowi odcinka trudnego do utrzymania.

Plutonowy Górka był w ogóle tem elementem w kompanji, na który zawsze można było liczyć w ciężkich chwilach bojowych. Przykładowi jego wzorowej służby, towarzysze broni wiele zawdzięczają.

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5776