Józef FIGNA (nr krzyża: 6969)

Urodził się 16 III 1886 r. w Trzanowicach Dolnych był synem Andrzeja, rolnika.

Wykształcenie: absolwent Gimnazjum Polskiego w Cieszynie (1905) i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (germanistyka, doktorat w 1933 r.).

Od 1908 r. i w okresie międzywojennym pracował jako profesor Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie, od 1927 r. jako wykładowca Studium Wychowana Fizycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Służbę w armii austro-węgierskiej odbył jako jednoroczny ochotnik w 1907 r. w 100 Pułku Piechoty (w 1914 r. podporucznik rezerwy tego pułku). W czasach gimnazjalnych działał w polskim ruchu kulturalnym na Śląsku Cieszyńskim (zakładanie bibliotek i czytelń – był bibliofilem, pozostawił po sobie cenne zbiory literatury z zakresu kultury fizycznej i prasy polskiej z czasów II wojny światowej, które trafiły po jego śmierci do bibliotek Warszawy i Krakowa). Zaangażowany w tworzenie polskiego sportu, był w 1906 r. jednym ze współzałożycieli Klubu Sportowego „Cracovia”, w okresie międzywojennym tworzył jej sekcję lekkoatletyczną.

W czasie I wojny światowej wcielony do armii austro-węgierskiej. Był jednym z uczestników przewrotu wojskowego w Cieszynie w nocy z 31 X na 1 XI 1918 r. (w tym czasie był oficerem placu w cieszyńskim garnizonie). W Wojsku Polskim od 1 XI 1918 r. do 25 X 1921 r. Uczestnik m.in. wojny polsko-czechosłowackiej w styczniu 1919 r. a także działał na rzecz wsparcia powstań śląskich (w czasie służby w Dowództwie Okręgu Generalnego w Krakowie). W okresie międzywojennym kapitan rezerwy z przydziałem do 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku. Od 23 IX 1938 r. członek Krakowskiego Ochotniczego Korpusu Zaolziańskiego.

W czasie II wojny światowej przebywał w Krakowie, gdzie współpracował z polskim podziemiem, był m.in. redaktorem konspiracyjnego „Dziennika Polskiego”.

Po II wojnie światowej powrócił do pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie pełnił funkcję wicedyrektora Studium Wychowania Fizycznego.

Zmarł 1 VIII 1949 r. w Krakowie.

Brak informacji o rodzinie.

Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Krzyżem za Obronę Śląska II kl., Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Krzyżem Plebiscytowym Górnośląskim.

Order Virtuti Militari V kl. nadany dekretem Naczelnego Wodza z dnia 17 V 1922 r. (Dz. Pers. nr 20/1922).

Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Akt Personalnych, sygn. TAP 1769/89/1299,
Rocznik Oficerski Rezerw 1934,

Toporowicz Kazimierz, Słownik biograficzny wychowania fizycznego i sportu Józef Figna, „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1968 nr 3, s. 87-89,

Słownik pracowników książki polskiej, pod. red. Ireny Treichel, Warszawa i in. 1972, s. 220,
Golec Józef, Bojda Stefania, Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 2, Cieszyn 1995, s. 51-52,

Książnica Cieszyńska. Elektroniczny słownik biograficzny Śląska Cieszyńskiego http://www.slownik.kc-cieszyn.pl/index.php/online,591/ [dostęp: 21 VII 2018].

W Centralnym Archiwum Wojskowym nie zachował się wniosek o nadanie krzyża Virtuti Militari dla Józefa Figny, dlatego podaję treść wniosku o odznaczenie Orderem Odrodzenia Polski z 11 VIII 1921 r. (brak potwierdzenia czy został nadany):

Bierze czynny udział w zamachu i opanowaniu Śląska Cieszyńskiego w październiku 1918 r. Bierze wybitny udział w organizacji pierwszych kadr WP na Śląsku Cieszyńskim jak 10 pp i 1 baon strzelców. W czasie napadu Czechów jako oficer sztabu D-cy sił polskich na Śląsku gen. por. Latinika pracuje dniem i nocą z całym poświęceniem i nadzwyczajnym zrozumieniem rzeczy będąc zawsze prawdziwą podporą swego d-cy.

Kpt. Figna odznaczający się zawsze rzadką sumiennością pracy i wielką rutyną bierze żywy udział w organizacji D.O.W. Cieszyn, które następnie przekształciło się w D-two 6 Dyw. Piech. Z dowództwa 6 Dywizji odchodzi oficer ten na wyższy rozkaz do 7-ej Dywizji, następnie z powodu likwidacji dowództwa Frontu Śląskiego zostaje przydzielony jako referent plebiscytowy do D.O.Gen. Kraków. Przez cały czas służby swojej świecił zapałem, przykładem pracy i sumienności dla odrodzenia ojczyzny.

CAW, Kolekcja Akt Personalnych, sygn. TAP 1769/89/1299