Jan BORSKI (nr krzyża: 5768)

Urodził się 4 II 1898 r. w Łyżbicach jako syn Jana i Anny z domu Turoń.

Wykształcenie: Szkoła Ludowa w Trzycieżu, Szkoła Maszynistów Okrętowych w Pola.

Po ukończeniu nauki w Polskiej Szkole Ludowej w Trzycieżu w 1912 r. rozpoczął naukę w Hucie Trzynieckiej jako maszynista kolejowy. Pracował tam do chwili powołania do służby w armii austro-węgierskiej w czasie I wojny światowej dnia 8 X 1915 r. Od czasu podjęcia pracy w Trzyńcu należał w tej miejscowości do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Ze względu na posiadane wykształcenie techniczne skierowano go do służby w marynarce wojennej.

W Pola (dziś Pula w Chorwacji na półwyspie Istria, wówczas główna baza marynarki wojennej Austro-Węgier) ukończył Szkołę Maszynistów Okrętowych i służył w stopniu Maschinenmaat. Po rozpadzie monarchii habsburskiej powrócił na Śląsk Cieszyński i z dniem 13 XII 1918 r. rozpoczął służbę w Wojsku Polskim.

Wcielony do Pułku Piechoty Ziemi Cieszyńskiej uczestniczył w walkach z Ukraińcami i bolszewikami. 22 V 1919 r. został ranny i leczył się w szpitalach we Lwowie i Poznaniu do połowy lipca tego roku, następnie powrócił do oddziału i uczestniczył w walkach. 13 XI 1919 r. został zdemobilizowany i skierowany do prac plebiscytowych na Śląsku Cieszyńskim. Należał do Tajnej Organizacji Wojskowej. W sierpniu 1920 r. zwolniony ze służby wojskowej, mieszkał na Zaolziu. Przez jakiś czas pozostawał bez pracy. Znalazł zatrudnienie w tartaku parowym Jana Szlauera w Trzyńcu, gdzie pracował od 1 III 1922 r. do 16 VI 1924 r. Od 18 VI 1924 r. pracował w Hucie Trzynieckiej, gdzie m.in. obsługiwał żuraw elektryczny. Związany był z ruchem lewicowym, lecz był także członkiem miejscowego koła Macierzy Szkolnej w Czechosłowacji. Dalsze losy nie są znane.

Zachowała się opinia wystawiona przez Konsulat Rzeczpospolitej Polskiej w Morawskiej Ostrawie dla Biura Kapituły Orderu Virtuti Militari z dnia 12 XII 1934 r. podpisana przez Konsula Generalnego Leona Malhomme, w której Jan Borski został scharakteryzowany następująco: [...] Pozwalam sobie zakomunikować na podstawie opinji działaczy polskich w Trzyńcu, iż Jan Borski, zam. w Trzyńcu, należał swego czasu do partji komunistycznej w Czechosłowacji. Obecnie z ruchem komunistycznym zerwał i w bieżącym roku wstąpił do Polskiej Macierzy Szkolnej w ČRS, instytucji zrzeszającej wszystkich uświadomionych Polaków na Śląsku nad Olzą. Dla wyjaśnienia nadmieniam, iż komuniści polscy w Czechosłowacji, w odróżnieniu od komunistów w Polsce, bronią polskości i ustosunkowują się przedewszystkiem negatywnie do państwowości czechosłowackiej. J. Borski przedstawiał tego rodzaju typ komunisty. W.w. posiada obywatelstwo czechosłowackie.

Był żonaty, brak informacji o dzieciach.

Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari, odznaką pamiątkową Orlęta.

Wybrana bibliografia:

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.20-1351.

Order Virtuti Militari V kl. nadany dekretem Naczelnego Wodza L 13937 z dnia 10 VIII 1922 r. (Dz. Pers. Nr 41/1922).

Opis czynu w uzasadnieniu wystąpienia o nadanie Virtuti Militari dla Jana Borskiego:

Podczas obrony Lubienia Małego odznaczył się mistrzowskim przeprowadzaniem patroli wywiadowczych w stronę nieprzyjaciela. Dnia 27. IV 1919 r. po dokładnem zbadaniu nieprzyj. stanowisk zaatakował na czele swojego plutonu wysuniętą silnie zbudowaną placówkę nieprzyj. i zabrał 1 kulomiot z obsługą.

W ataku pod Iłowem 22. V 1919 r. z brawurą rzuca się na nieprzyj. porywając swój pluton i mimo zranienia zajmuje stanowisko Ukraińców biorąc jeńców do niewoli.

Bezprzykładnej odwagi dał ponowny dowód w ataku pod Borowicą Małą 13. VIII 1919 r. gdzie z kilkoma ludźmi uderzył na 2 bolszewickie kulomioty i zdobył je.

CAW, Kolekcja Orderu Virtuti Militari, sygn. I.482.20-1351